BTÜ’den Ezber Bozan Maske Kumaşı

Çin’in Wuhan kentinde 2019 yılı Aralık ayında ortaya çıkarak tüm dünyaya yayılan ve yüzbinlerce kişinin ölümüne neden olan koronavirüs salgını ile birlikte maske kavramı da günlük hayatın içine girdi. Salgın sürecinde Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) laboratuvarlarında geliştirilen dokuma esaslı, yıkanabilir ve tekrar kullanılabilir bez maske kumaşı tüm testlerden başarı ile geçerek yaygın olarak bilinen N95 standardında bir koruma sağladı. BTÜ’de gerçekleştirilen inovasyon Dünya genelinde bez maske kavramının ortaya çıkışına da katkıda bulunurken bu yeni tip ürüne yönelik hem Avrupa hem de ülkemizde yeni standardizasyonlar geliştirildi. 

Ar-Ge çalışmalarına, bütçesinin % 18.43’ünü aktaran ve bu alanda Türkiye ikincisi olan Bursa Teknik Üniversitesi, yenilikçi üniversite anlayışı çerçevesinde gerçekleştirdiği başarılı işbirliklerinin sonuçlarını almaya devam ediyor. Bursa Teknik Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi A.Ş. (Bursatto) tarafından yürütülen üniversite-sanayi işbirliği kapsamında üretilen dokuma esaslı yıkanabilir yeni tip maske kumaşı; BTÜ Polimer Malzeme Mühendisliği ve Dominant Tekstil ortak çalışması ile BTÜ Merkezi Araştırma Laboratuvarı’nda (BTÜ MERLAB) geliştirildi. 

BTÜ Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Polimer Malzeme Mühendisliği Bölüm Başkanı ve Merkezi Araştırma Laboratuvarı Müdürü Prof. Dr. Kenan Yıldırım maskeler ile ilgili şu bilgileri aktardı: “Pandemi süreci ile toplumdaki farkındalığı yeni oluşsa da maskeler; NBC (nükler, biyolojik, kimyasal koruma), toz maskeleri ve cerrahi maskeler olmak üzere geçmişten bugüne başlıca üç ana sınıfta üretilmektedir. NBC tipi maskeler daha çok askeri amaçlı iken toz maskeleri ise mikro ve nano boyutta partiküller oluşabilen talaşlı imalat ve madenlerde kullanılmaktadır. Toz maskelerinin amacı partikül geçişini engellemek olduğu için nefes alabilirlik oranı düşüktür. Maskelerde filtrasyon etkinliği EN 149 ve EN 13274-7 standartlarında, büyüklükleri 0.02 ile 2 mikron arasındaki partiküller ile test edilmektedir. İlgili maskeler EN 149 standardizasyonuna göre FFP1, FFP2 ve FFP3 sınıflarına ayrılmıştır ve en yüksek filtreleme etkinliğine FFP3 sınıfı sahiptir. N95 ise Amerikan standardizasyonuna göre yapılan bir sınıflandırma olup, EN 149 standardizasyonuna göre FFP2 sınıfına denk gelmektedir. Cerrahi maskeler ise hastane uygulamaları için tasarlanmış olup ana standart parametreleri filtrasyon etkinliği ve nefes alabilirliktir. Cerrahi maskelerin filtrasyon etkinliği biyolojik kirleticiler olan bakteriler ile yapılmaktadır. Avrupa’da uygulanan EN 14683 standardizasyonu doğrultusunda göre cerrahi maskeler 3 tipe ayrılmaktadır; Tip I- %95 filtrasyon etkinliği, Tip II- %98 filtrasyon etkinliği ve Tip IIR- %98 filtrasyon etkinliği ve sıvı iticilik. Nefes alabilirlik parametreleri ise 40 Pa (Tip I ve II) ve 60 Pa (Tip IIR) basınç farkından daha düşük olmak şeklinde belirlenmiştir.”

Prof. Dr. Kenan Yıldırım, Bursa Teknik Üniversitesi laboratuvarlarında geliştirilen maske kumaşının; dokuma esaslı, yıkanabilir-uzun ömürlü ve nefes alma kolaylığı ile uzun süreli kullanılabilir olmasının en büyük avantajları olduğunu belirterek bu kumaştan üretilen maskelerin yaygın bilinen N95 standardında partikül filtreleme özelliğine sahip olduğunun yapılan Eurolab testleriyle de raporlandığını vurguladı. Yıldırım, geliştirilen maske kumaşı ile ilgili şunları söyledi: “Yeryüzünde 7 milyar insan yaşadığı, tüm ülkelerin salgından etkilendiği göz önüne alındığında, milyarlarca maske üretimi söz konusu olacaktır ki, bu dünya üretiminin ulaşamayacağı bir rakamdır. Dolayısıyla tek kullanımlık yerine yıkanabilir maskelerin kullanımı zorunluluk arz etmektedir. Bursa Teknik Üniversitesi laboratuvarlarında geliştirdiğimiz kumaş ile dünya çapında bez maske kavramı oluşmuş ve bu ürüne yönelik hem Avrupa hem de ülkemizde standardizasyon geliştirilmiştir. Ürettiğimiz bu kumaşın EN 14683 standardizasyonunda belirtilen FFP2 ve N95 kalitesinde olduğu testlerle raporlanmıştır. Laboratuvar ortamında geliştirdiğimiz ürün, ayırma etkinliği; doku yapısı ve kompozisyonundaki lif özelliği ile artırılmış dokuma tekniği ile üretilmiş inovatif bir kumaştır. Yüksek hava geçirgenliği sayesinde konforlu bir nefes alma-verme imkanı sağlarken 0.5 mikron partikülde %99.9 filtrasyon etkinliği ile yüksek ayırma özelliğini de gerçekleştirmektedir. Yıka-kurut-tak özelliği doğrultusunda tekrar tekrar kullanılabilen uzun ömürlü bir üründür. Herhangi bir kimyasal ve nano-partikül içermediği için biyo-uyumlu bir ürün olup sağlık üzerinde olumsuz etkisi yoktur. Gerek kumaşın, gerekse kumaş ile üretilen maskelerin işbirliği içinde olduğumuz firmalarca yurtiçi satışları ve ihracatı artarak devam etmektedir. Covid-19 virüsüne karşı yüksek filtreleme etkinliğine sahip bu ürünü Türkiye’de ve Bursa’mızda üretmiş olmanın gururunu yaşıyoruz.”