Lagari Havacılık Günü

Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Uzay-Havacılık ve Savunma Sanayi Topluluğu tarafından 26 Nisan Dünya Pilotlar Günü kapsamında Lagari Havacılık Günü düzenlendi. Etkinlikte TAİ Milli Muharip Uçak Proje Müdürü Yahya Kemal Kıran ve General Electric Mühendislik Müdürü Ali Ergut Havacılık sektöründeki gelişmelere dair önemli paylaşımlarda bulundu.

İstiklal Marşı ve saygı duruşunun ardından başlayan program açılış konuşmasını yapan Uzay-Havacılık ve Savunma Sanayi Topluluk Başkanı Kenan Bayrak, “Havacılık ve Savunma Sanayiine olan ilgimiz ve çevre ülkelerde yaşanan endişe verici durumlar sebebiyle bu alanda gelişme gerekliliğinin farkına vardık ve çalışmalarımızı bu yönde ağırlıklı hale getirdik. Çeşitli seminerler, teknik geziler vb. faaliyetlerle bu farkındalığı arttırmak için çalışıyoruz. Önümüzdeki yıllarda bu organizasyonu daha kapsamlı ve organize hale getireceğiz. Amacımız Ankara ve Eskişehir çevresine konuşlanmış Savunma Sanayiini Bursa’ya çekmek ve BTÜ öğrencilerinin bu sektöre hazır hale gelerek havacılık alanında aktif hale gelmelerini sağlamaktır.” diye konuştu.

TAİ firması hakkında katılımcılara bilgi veren Milli Muharip Uçak (MMU) Proje Müdürü Yahya Kemal Kıran, “Türk Hava Kuvvetleri'nin savaş uçağı ihtiyacının karşılanmasına yönelik olarak F-16 uçaklarının kullanılması kararı ile birlikte,  F-16 uçağının üretimi, uçak üzerindeki sistemlerin entegrasyonu ve uçuş testlerini yaparak Hava Kuvvetlerimize teslim etmek üzere TUSAŞ tarafından 1984 yılında kurulduk. 2005 yılında TAI'nin yabancı hisseleri Türk hissedarlar tarafından satın alınarak şirket yeniden yapılandırıldı. Şuan TAİ, yapısal ürünler ve entegre sistemler üzerine çalışmaktadır.” diye konuştu.

Milli Muharip uçak Projesinin önemine değinen Kıran, “ 2030’lu yıllardan başlayarak F-16’ların yerine geçmesi planlanan yeni nesil muharip uçağın özgün olarak yurt içinde geliştirilmesi girişimi olan MMU Projesi, , ülkemizin teknolojik sıçrama bakımından en iddialı programıdır. 15 Aralık 2010’da Savunma Sanayi İcra Komitesinde Hava kuvvetlerinin 2020’li yıllar sonrasındaki jet eğitim ve muharip uçak ihtiyacının milli imkânlar ile karşılanması kararı alınmış ve MMU Projesinin ilk adımı atılmıştır.” dedi. Projenin havacılık sektörüne sağlayacağı katkılara değinen Kıran, “MMU Projesi geniş kapsamı nedeni ile sadece savunma ve havacılık sektöründe değil, ilgili sektörlerde doğrudan veya dolaylı olarak bilgi birikim ve tecrübenin artmasını sağlayacak bir oluşum. Teknoloji geliştirme, yabancı firmalarla işbirliği ile farkındalık, hesaplama, test, üretim vb altyapılarının kurulması ve mühendis yetiştirme de projenin sektöre sağlayacağı katkılardır.” diye konuştu.

Türkiye Teknoloji Merkezi (TTC) ve firma faaliyetleri hakkında bilgi aktaran General Electric (GE) Mühendislik Müdürü Ali Ergut, “GE uçak motorlarının sürekli, sorunsuz ve güvenli çalışmasını sağlamak üzere Gebze'de bulunan TTC’de 400 mühendisle AR-GE çalışmaları yürütmektedir. Yeni uçak motorları teknolojilerinin tasarım ve geliştirilmesi, üretim ve servis teknolojileri ve yazılım alanında ortaklığı olan merkez, ülkede altyapı geliştirme, bilgi paylaşımı ve yerel araştırmaları teşvik etme odaklı GE’nin bir parçasıdır. GE Havacılık'ın ticari ve askeri uçak, gemi ve endüstriyel motorlarının tasarım ve teknolojisini geliştirilmesi üzerine faaliyet gösteren merkez, GE ve ortak girişim şirketi CFM International tarafından üretilen motorlarla uçan dünyanın her tarafındaki uçaklarda kullanılan yeni tasarımlara ve teknolojilere katkıda bulunmaktadır.” diye konuştu. 

Geçmişten günümüze havacılık alanındaki gelişmelere değinen Ergut, “ilk uçakla günümüz teknolojisini karşılaştırdığımızda ciddi bir gelişme olduğunuz görürüz. 1903’te 12 beygirlik motorla 120 feet yükseklite 12 saniye havada kalabilen uçaklardan, 136 bin beygirlik 8000 mil üzerinde 16 saat havada kalabilen teknolojiye ulaşılmış durumda. Havacılığın son 50 yılında uçuş güvenliği, kilo başı itki gücü, yakıt verimliliği ve motor gürültü azaltımı konularında da ciddi ilerlemeler kaydedilmiştir.” diye konuştu. Havacılık sektöründeki beklentilere değinen Ergut, “Firmaların en büyük beklentisi yakıt masraflarını azaltmak. Bunun için de firmalar farklı motor tasarımları üzerinde çalışıyor. GE bu amaçla LEAP motoru geliştirmiştir. Tek parça metalden üretilen kanatçıklı disklerin kullanımı ile motorun yakıt verimi artarken ağırlığı da azaltılmıştır.” dedi. Soğutma, kaplama, yüksek ısıya dayanıklı metal teknolojilerinin yakıt verimliliği için önemli olduğunu vurgulayan Ergut, “GE, TTC’de bulunan Kaplama Merkez Laboratuvarı’da kaplama uygulanan uçak motoru parçalarının, uçuş ömrünün uzun süreli olması için yeni kaplama test metodlarının geliştirildiği Ar-Ge çalışmalarına odaklanıyor.” dedi.

Yerli motor üretim konusuna da değinen Ergut, “Yerli motor üretim süreci uzun ve çetrefilli bir yol. Burada devletin tıpkı MMU Projesinde yaptığı gibi karar verip süreci başlatması gerekmektedir. Bu aşamada firmaların üniversitelerle işbirliği içinde olması ve devlet teşviği önem arz etmektedir.” diye konuştu.